Kryzys na granicy. Poradnik

Adekwatna pomoc osobom przebywającym na granicy polsko-białoruskiej to długi łańcuch uzupełniających się działań i wzajemnie wspierających osób.

Poniżej opisujemy rozmaite formy zaangażowania, które są potrzebne.

Działaj bezpośrednio na granicy

Zacznij jednak od zadania sobie kilku bardzo ważnych pytań:

• Czy jestem w na tyle stabilnej kondycji psychicznej, że mogę założyć, że dam sobie radę w sytuacjach wysokiego napięcia i nie zaszkodzę skutecznemu niesieniu pomocy humanitarnej? Czy w domu, do którego wrócę z przygranicza mam coś, co mnie wzmacnia, trzyma, sprawia, że nie stracę zupełnie poczucia sensu i celu? To ważne, żebyśmy zaangażowaniem nie krzywdzili sami siebie i mieli siłę na kolejne miesiące.
• Czy moje zdrowie pozwala mi na zafundowanie swojemu ciału dużego obciążenia? Brak snu, niedbanie o jedzenie, stres, dużo czasu spędzanego w chłodzie to warunki działania aktywistów i aktywistek.
• Czy mam gotowość do przyjechania na granicę na dłużej lub co najmniej kilka dni, ale wtedy raczej cyklicznie, a nie jednorazowo? Działanie na granicy wymaga wdrożenia. Przyjeżdżanie na weekend przysporzy więcej zamieszania niż pożytku.
• Czy posiadam podstawową wiedzę na temat prawa dotyczącego uchodźstwa? To cenna wiedza zarówno w kontakcie z osobami szukającymi schronienia, jak i ze strażą graniczną. Czy wiem, jak zachować się w kontakcie z funkcjonariuszami policji, straży granicznej, jakie są moje prawa? Jeżeli to obce Ci tematy, poświęć czas na doszkolenie się. Zacznij od strony uchodzcy.info.
• Czy masz kogoś, z kim możesz jechać? Razem zawsze można więcej. Łatwiej jest działać z osobami, z którymi ma się doświadczenie wspólnego aktywizmu. Efektywniej jest także wdrażać kilka osób na raz niż każdego/każdą z osobna.

Dopiero jeżeli Twoja odpowiedź na wszystkie te pytania brzmi TAK, odezwij się do Fundacji Ocalenie lub jednej z organizacji w ramach Grupy Granica: Nomada Stowarzyszenie, Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć, CHLEBEM I SOLĄ, Dom Otwarty, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Homo Faber, Kuchnia Konfliktu, Polskie Forum Migracyjne, Fundacja dla Wolności, RATS Agency, Salam Lab, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Strefa WolnoSłowa, do aktywistów związanych z Manifą Łódź lub do Klubu Inteligencji Katolickiej. To grupy, które angażują się na granicy i starają się koordynować swoją pracę.

Włącz się w inne działania w terenie

Masz samochód, którym możesz dostarczyć pomoc rzeczową ze zbiórek w całej Polsce? Chcesz gotować dla aktywistów, posprzątać w miejscu, w którym stacjonują, posegregować magazyn, ogarniać zakupy, posłużyć pomocą psychologiczną? Wszystko to jest potrzebne. Zgłoś się, jeżeli masz gotowość, by przyjechać na dłuższy czas.

Jeżeli nie dostajesz odpowiedzi od razu, zapukaj innymi drzwiami. Działamy w na bieżąco tworzonych strukturach, przy dużym przepływie ludzi. Nie jest łatwo to skoordynować, a wszystkie zaangażowane osoby i organizacje są bardzo obciążone.

Pomoc prawna, psychologiczna i medyczna

To być może trzy najważniejsze obszary, w których cały czas brakuje specjalistów.

• Potrzebni są prawnicy i prawniczki w terenie – osoby, które będą wspierały inne osoby aktywistyczne swoją wiedzą na temat pism, procedur i aktów prawnych. Przydatne są także kontakty do osób prawniczych, mogących wspierać swoją wiedzą i doświadczeniem, a być może wziąć konkretne osoby starające się o ochronę pod opiekę prawną.
• Tłumacze języków arabskiego, sorani, kurmanji, perskiego, farsi, dari, francuskiego i innych rzadko znanych w Polsce są niezbędni na wielu etapach: w pierwszym kontakcie z przybyszami w lesie, w kontaktach ze Strażą Graniczną, w szpitalu czy do tłumaczenia nagrań. Najlepiej jeśli jesteś mobilny/a lub jesteś w stanie wskazać, kiedy możesz mieć dyżur telefoniczny i być w pełnej gotowości na spływające telefony. Nawet jeżeli nie teraz, to w każdej chwili może przyjść moment, gdy będziesz mógł/mogła pomóc.
• Jeżeli jesteś lekarzem, pielęgniarzem, medykiem – najlepiej zgłoś się bezpośrednio do inicjatywy Medycy na granicy.

Pomóż (mądrze) rzeczowo i finansowo

Dary rzeczowe są cały czas bardzo potrzebne, ale muszą być adekwatne. Segregowanie zbiórek i wyrzucanie niepotrzebnych rzeczy to dodatkowo obciążenie dla aktywistów i aktywistek. Ciepłe skarpety, kalosze, termosy, powerbanki, porządne ogrzewacze do butów, śpiwory (nie puchowe), telefony komórkowe z dobrą baterią – te rzeczy są potrzebne najpilniej. Przeczytaj post Adama Wajraka, znajdziesz tam ważne wskazówki. Zastanów się, czy stara kurtka albo buty faktycznie przydadzą się na leśne chłody i wilgoć. Skontaktuj ze sobą grupę znajomych, razem zbierzcie większą ilość rzeczy i dowieźcie je lub doślijcie do punktu zbiórki. Nie proś aktywistów, którzy i tak mają ręce pełne roboty, o odbieranie tego. Przywieź je posegregowane.

Zbiórki PCK w całej Polsce: #naratunekuchodzcom

Dowiaduj się, informuj, edukuj

• Przekazuj informacje o tym, co dzieje się na granicy osobom, które być może wiedzą mniej niż Ty. Bez powszechnej wiedzy nie będzie powszechnego sprzeciwu i zmiany. Zajrzyj np. na stronę uchodzcy.info i do publikacji „Jak pisać i mówić o uchodźcach. Poradnik dla dziennikarzy i dziennikarek”.
• Udostępniaj newsy z granicy polsko-białoruskiej swoim zagranicznym znajomym. Polecamy anglojęzyczny kanał NO OF///FENCE w całości poświęcony temu tematowi.
• Pracujesz z dziećmi lub młodzieżą? Rozmawiaj o uchodźcach, o kryzysie humanitarnym na granicy. Ucz otwartości, tolerancji, ciekawości świata i ludzi, empatii. Daj nam znać, jeżeli czujesz zapotrzebowanie na warsztaty międzykulturowe lub spotkanie o sytuacji na granicy. Nasi edukatorzy chętnie Cię wesprą, choć w związku z ogromnym dużym zainteresowaniem nie zawsze będziemy mogli szybko to zorganizować.
• Możesz działać edukacyjnie w łączności z Grupą Granica. Jeśli dysponujesz 2-3 dniami, samochodem, masz podstawową wiedzę o migracjach i uchodźstwie, i potrafisz rozmawiać z ludźmi, możesz zgłosić się do grupy edukacyjnej. Napisz do nas, pokierujemy Cię dalej.
• Dołącz do grupy Rodziny bez granic. To dobre źródło aktualnych informacji i inspiracji. Wydrukuj ulotkę i wrzuć ją do skrzynek swoim sąsiadom.

Protestuj!

Chodź na demonstracje.

Napisz list do posła, senatorki, europosłanki. Daj wyraz temu, co czujesz w związku z kryzysem humanitarnym na granicy i zapytaj, jakie kroki podjął/podjęła, by przeciwdziałać śmierci, cierpieniu i łamaniu praw przybyszów.

Aktualna lista mailowa posłów i posłanek

Zadeklaruj gotowość zajęcia się dziećmi

Ostatnio pojawia się na granicy temat małych przybyszów bez opieki. Nie wiemy jeszcze jak na to reagować. Ale myślimy nad tym, więc jeżeli masz możliwość i gotowość wzięcia dziecka w pieczę zastępczą, daj znać, zobaczymy, czy uda się to wykorzystać.

Wspieraj uchodźców, którzy już mieszkają w Polsce

Pokaż, że nasze społeczeństwo jest gotowe na przyjęcie uchodźców. Jeżeli masz gotowość, by regularnie wspierać swoim zaangażowaniem przybyszów, zgłoś się na wolontariat do nas lub do innych organizacji pracujących na co dzień w z uchodźcami: Fundacja Ocalenie, CHLEBEM I SOLĄ, Nomada Stowarzyszenie, Dom Otwarty, Fundacja EMIC, Stowarzyszenie Dla Ziemi. Napisz koniecznie jakie masz kompetencje, jakie znasz języki i jakie są Twoje możliwości czasowe i logistyczne.
Daj koniecznie znać, jeżeli możesz udostępnić za darmo lub tanio wynająć mieszkanie osobom starającym się o ochronę lub już ją mającym? Potrzebujemy też mieszkań interwencyjnych na krótkie terminy, ponieważ ośrodki dla cudzoziemców są przepełnione.

Twórz wspólnoty aktywistyczne

W różnych sferach działań wciąż spotykamy te same osoby. Potrzeba nam większej społecznej aktywności, budowania więzi i wspólnot, dzięki którym mamy moc, na której w razie potrzeby można polegać. Nie możesz działać na i dla granicy? Może możesz zaangażować się w działania pomocowe na rzecz osób z niepełnosprawnościami czy w kryzysie bezdomności? Organizowanie się w innych sprawach, uczenie się jak działać i solidarność są też bardzo potrzebne w kontekście działań na rzecz przybyszów na granicy.

Wspieraj regularnie nasze działania na rzecz dzieci z doświadczeniem uchodźczym